بیماری مزمن کلیوی

بیماری مزمن کلیه که به آن نارسایی مزمن کلیه هم گفته می‌شود، عبارت است از: فقدان تدریجی عملکرد کلیوی. کلیه مواد زائد و مایعات اضافه را از خون فیلتره می‌کند؛ سپس این مواد از طریق ادرار از بدن دفع می‌شوند. هنگامی که بیماری مزمن کلیه به مرحله‌ی پیشرفته برسد، میزان مایعات، الکترولیت‌ها و مواد زائد در بدن می‌تواند به سطح خطرناکی افزایش پیدا کند.

در مراحل اولیه‌ی بیماری مزمن کلیه، ممکن است نشانه‌ها و علایم اندکی از خودتان بروز دهید. بیماری مزمن کلیه ممکن است تا زمانی که عملکرد کلیه‌ها بطور قابل توجهی تحت تأثیر قرار نگرفته‌باشد، خود را نشان ندهد.

درمان بیماری مزمن کلیه بر روی کاهش سرعت پیشروی آسیب کلیوی، با کنترل عوامل ایجادکننده‌ی آن، تمرکز دارد. بیماری مزمن کلیه ممکن است در نهایت به آخرین مرحله‌ی نارسایی کلیه‌ منتهی شود؛ در این وضعیت، فرد بدون انجام فیلتراسیون مصنوعی (دیالیز) یا دریافت پیوند کلیه جان خود را از دست خواهد داد.

علایم
در صورتی که آسیب کلیوی به آرامی پیشروی نماید، نشانه‌ها و علایم بیماری مزمن کلیه در طول زمان ایجاد می‌شوند. این نشانه‌ها و علایم عبارتند از:

حالت تهوع
استفراغ
کاهش اشتها
ضعف و خستگی مفرط
مشکلات خواب
تغییر در مقدار ادرار
کاهش هوش
کرامپ و انقباض ناگهانی عضلات
خارش مداوم
درد در ناحیه‌ی سینه، اگر مایعات در اطراف پوشش قلب تجمع یابند
تنگی نفس، اگر مایعات در ریه‌ها تجمع پیدا کنند
فشار خون بالایی که کنترل آن بسیار دشوار است
نشانه‌ها و علایم بیماری کلیوی اغلب غیراختصاصی هستند؛ یعنی این علایم ممکن است توسط سایر بیماری‌ها هم ایجاد شوند. از آنجا که کلیه‌ها بسیار سازش‌پذیرند و می‌توانند عملکردهای از دست رفته را جبران کنند، نشانه‌ها و علایم بیماری کلیه ممکن است تا زمانی که دیگر آسیب‌های وارده قابل بازگشت نباشند، بروز نکنند.

زمان مراجعه به پزشک
در صورتی که هر کدام از نشانه‌ها و علایم مرتبط با بیماری کلیه را دارید، به پزشک مراجعه کنید.

اگر مشکلی داشته‌باشید که خطر بیماری کلیه را افزایش می‌دهد، پزشک‌تان احتمالاً در نوبت‌هایی که به او مراجعه خواهیدکرد، فشار خون‌تان را اندازه خواهدگرفت و عملکرد کلیه‌تان را به کمک آزمایش‌‌های خون و ادرار بررسی خواهد نمود. از پزشک‌ خود بپرسید که انجام این آزمایش‌ها برایتان ضروری است یا خیر.

علل
بیماری مزمن کلیه زمانی رخ می‌دهد که عملکرد کلیه در اثر یک بیماری یا مشکل لطمه بخورد و آسیب کلیوی در طول چندماه تا چند سال شدیدتر شود.

بیماری‌ها و مشکلاتی که سب ایجاد بیماری مزمن کلیه می‌شوند، عبارتند از:

دیابت نوع ۱ و ۲
فشار خون بالا
گلومرونفریت، التهاب واحدهای فیلترکننده‌ی کلیه (گلومرول‌ها)
نفریت بینابینی، التهاب توبول‌های کلیوی و ساختارهای مجاور
بیماری کلیه پلی‌کیستیک
انسداد طولانی‌مدت مجرای ادراری، در نتیجه‌ی مشکلاتی مانند: بزرگ‌شدگی پروستات، سنگ‌های کلیوی و بعضی از سرطان‌ها
ریفلاکس وزیکویورترال، وضعیتی که سبب بازگشت ادرار به کلیه‌ها می‌شود
عفونت‌های بازگشتی کلیه، که به آن پیلونفریت هم گفته می‌شود

ریسک‌فاکتورها
فاکتورهایی که ممکن است سبب افزایش احتمال ابتلای شما به بیماری مزمن کلیه شوند، عبارتند از:

دیابت
فشار خون بالا
بیماری‌های قلب و عروق (cardiovascular)
استعمال دخانیات
چاقی
داشتن نژاد افریقایی-امریکایی ، امریکایی بومی یا آسیایی-امریکایی
سابقه‌ی فامیلی بیماری کلیه
ساختار غیرعادی کلیه
بالا بودن سن

عوارض ثانویه
بیماری مزمن کلیه می‌تواند تقریباً تمام بخش‌های بدن‌تان را تحت تأثیر قرار دهد. عوارض ثانویه‌ی بالقوه‌ی آن عبارتند از:

احتباس مایعات، که می‌تواند منجر به تورم بازوها و پاها، افزایش فشار خون و تجمع مایع در ریه‌ها (ادم ریوی) شود
افزایش ناگهانی سطح پتاسیم خون (هایپرکالمی)، که می‌تواند عملکرد قلب را مختل کرده و مرگبار باشد
بیماری‌های قلب و عروق
ضعیف شدن استخوان‌ها و افزایش احتمال شکستگی آن‌ها
کم‌خونی
کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ یا کاهش باروری
آسیب به سیستم عصبی مرکزی، که می‌تواند سب دشوارشدن تمرکز، تغییرات شخصیتی یا تشنج شود
کاهش پاسخ ایمنی، که شما را در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیرتر می‌کند
پریکاردیت، التهاب پرده‌ی کیسه‌مانندی که قلب را می‌پوشاند (پریکارد)
مشکلات بارداری که هم برای مادر و هم برای جنین خطرناک می‌باشند
آسیب غیر قابل بازگشت به کلیه‌ها (آخرین مرحله‌ی بیماری کلیه)، که در این وضعیت فرد برای ادامه‌ی حیات به دیالیز یا پیوند کلیه نیاز پیدا می‌کند

پیشگیری
به منظور کاهش خطر ابتلا به بیماری کلیه:

از توضیحات نوشته‌شده بر روی بسته‌ی داروهای بدون نسخه پیروی کنید. وقتی از مسکن‌های بدون نسخه، مثل: آسپرین، ایبوپروفن و استامینوفن استفاده می‌کنید، از توضیحات نوشته‌شده روی بسته‌ی آن‌ها پیروی کنید. مصرف تعداد زیادی مسکن می‌تواند منجر به آسیب کلیه شود و بطور کلی، در صورت داشتن بیماری کلیه باید از این کار خودداری نمود. از پزشک‌ خود بپرسید که مصرف این داروها آیا برایتان مشکلی ایجاد می‌کند یا خیر.
به وزن مناسب برسید. اگر هم اکنون وزن شما مناسب است، سعی کنید با انجام فعالیت‌های فیزیکی در بیشتر روزهای هفته، آن را حفظ کنید. اگر لازم است که وزن‌تان را کاهش دهید، با پزشک‌تان درباره‌ای برنامه‌ای برای کاهش ایمن وزن صحبت نمایید؛ این امر غالباً مستلزم افزایش فعالیت فیزیکی روزانه و کاهش کالری‌ دریافتی‌‌ می‌باشد.
از استعمال دخانیات بپرهیزید. مصرف سیگار می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند و یا آسیب کلیوی را شدیدتر کند. اگر دخانیات مصرف می‌کنید، با پزشک خود راجع به برنامه‌ای برای ترک آن صحبت کنید. گروه‌های حمایتی، مشاوره و داروها می‌توانند در ترک دخانیات به شما کمک کنند.
بیماری‌های خود را با کمک پزشک مدیریت نمایید. اگر بیماری یا مشکلی دارید که خطر ابتلا به بیماری کلیه را افزایش می‌دهد، با کمک پزشک‌تان آن را کنترل کنید. از پزشک‎تان راجع به آزمایش‌هایی بپرسید که نشانه‌ها و علایم آسیب کلیوی را بررسی می‌‌کنند.